Καρκίνος του Δέρματος

Τι είναι ο καρκίνος δέρματος;

Ο καρκίνος δέρματος είναι μια κακοήθης βλάβη του δέρματος, που αναπτύσσεται από τα κύτταρα της επιδερμίδας. Σε αντίθεση με το δερματικό κακόηθες μελάνωμα, οι περισσότεροι τύποι καρκίνου του δέρματος σπάνια εξαπλώνονται και σε άλλα μέρη του σώματος (μεταστάσεις).

Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι καρκίνου του δέρματος:

  • βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, ο πιο διαδεδομένος τύπος καρκίνου δέρματος που αναπτύσσεται από τα κύτταρα της βασικής στοιβάδας της επιδερμίδας,
  • ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, ο δεύτερος πιο διαδεδομένος, που προέρχεται από τα ακανθοκύτταρα της επιδερμίδας, και
  • μελάνωμα, από τα μελανοκύτταρα του δέρματος, τα κύτταρα δηλαδή που παράγουν την μελανίνη, την χρωστική ουσία του δέρματος. Το μελάνωμα είναι η λιγότερο συχνή μορφή καρκίνου δέρματος, αλλά η πιο επικίνδυνη.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος;

  • Έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία, είτε ηλιακή είτε από καμπίνες αυτόματου μαυρίσματος. Τα άτομα με ανοιχτό δέρμα, με μπλε μάτια, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Το πρόβλημα μεγαλώνει για όσους ζουν σε περιοχές με υψηλό υψόμετρο ή κοντά στον ισημερινό, όπου η έκθεση στο ηλιακό φως είναι πιο έντονη.
  • Χρόνιο κατασταλτικό ανοσοποιητικό σύστημα (ανοσοκαταστολή) από ασθένειες, όπως λοίμωξη από τον ιό HIV/AIDS ή καρκίνο ή από λήψη φαρμάκων, όπως η πρεδνιζόνη ή από χημειοθεραπεία.
  • Έκθεση σε ιονίζουσα ακτινοβολία (ακτίνες Χ) ή σε χημικές ουσίες, όπως το αρσενικό, που προδιαθέτουν για καρκίνο δέρματος.
  • Άτομα με ιστορικό καρκίνου του δέρματος έχουν 20% πιθανότητα ανάπτυξης δεύτερου καρκίνου του δέρματος τα επόμενα δύο χρόνια.
  • Οι ηλικιωμένοι ασθενείς εμφανίζουν κυρίως καρκίνο του δέρματος.

Είναι κληρονομικός ο καρκίνος δέρματος;

Δεδομένου ότι ο καρκίνος δέρματος προκαλείται κυρίως από την έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία, γενικά θεωρείται ότι δεν είναι κληρονομικός. Ωστόσο, το γεγονός ότι ο καρκίνος  δέρματος είναι πολύ πιο κοινός στα ανοιχτόχρωμα δέρματα και επειδή το χρώμα του δέρματος είναι κληρονομικό, η γενετική παίζει σημαντικό ρόλο. Επίσης, υπάρχουν κάποια πολύ σπάνια γενετικά σύνδρομα που οδηγούν σε αυξημένο αριθμό καρκίνου δέρματος σε άτομα που έχουν ήδη προσβληθεί.

καρκίνος δέρματος, μελάνωμα

Ποια είναι τα συμπτώματα καρκίνου του δέρματος;

Τα περισσότερα βασικοκυτταρικά καρκινώματα εμφανίζουν ελάχιστα συμπτώματα. Τα ακανθοκυτταρικά καρκινώματα μπορεί να είναι επώδυνα. Και οι δύο αυτές μορφές καρκίνου του δέρματος μπορεί να εμφανιστούν ως πληγή που αιμορραγεί, που καλύπτεται από εφελκίδα ή που δεν επουλώνεται. Ξεκινούν σαν ένα σημάδι (μελανιά) στο δέρμα που αναπτύσσεται με αργό ρυθμό και μπορεί να αιμορραγήσει μετά από έναν μικρό τραυματισμό. Και οι δύο τύποι μπορεί να έχουν υπερυψωμένες τις άκρες της πληγής και έλκωση στο κέντρο της.

Τα σημάδια και τα συμπτώματα των βασικοκυτταρικών καρκινωμάτων περιλαμβάνουν:

  • Εμφάνιση ροδόχροου, ερυθρού χρώματος ή ημιδιαφανούς βλάβης.
  • Βλάβη στο δέρμα με ανυψωμένο περίγραμμα και εφελκίδα στο κέντρο.
  • Ανυψωμένη ερυθρή λεπιδώδης βλάβη που μπορεί να εμφανίζει κνησμό, αλλά συνήθως δεν προκαλεί πόνο.
  • Λευκή, κιτρινόχρους περιοχή με μη ευκρινές καθορισμένο περίγραμμα που μπορεί να μοιάζει με ουλή

Τα σημάδια και τα συμπτώματα των ακανθοκυτταρικών καρκινωμάτων περιλαμβάνουν:

  • Ανθεκτικές, λείες, ερυθρές κηλίδες με ακανόνιστο περίγραμμα, που μπορεί να αιμορραγούν εύκολα.
  • Ανοιχτή πληγή που επιμένει για εβδομάδες.
  • Υπερυψωμένη τραχιά επιφάνεια οδοντωτή στο κέντρο.
  • Βλάβη μορφής κονδυλωμάτων.

Οι ακτινικές κερατώσεις (ΑΚ), οι οποίες ονομάζονται επίσης ηλιακές κερατώσεις, είναι λεπιδώδεις βλάβες που προκαλούνται από το υπεριώδες φως, συχνά στην περιοχή του προσώπου, στο τριχωτό της κεφαλής και στα άκρα των χεριών. Αυτές θεωρούνται προκαρκινικές βλάβες, διότι εάν δεν υποβληθούν σε θεραπεία, μπορεί να εξελιχθούν σε ακανθοκυτταρικά καρκινώματα.

καρκίνος δέρματος, μελάνωμα

Πότε ένας σπίλος (ελιά) μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο του δέρματος;

Οι σπίλοι είναι σχεδόν αβλαβείς και σπάνια μετατρέπονται σε καρκίνο του δέρματος. Εάν ένας σπίλος γίνει καρκινικός, τότε εμφανίζεται το μελάνωμα. Υπάρχει ένα προκαρκινικό στάδιο, που ονομάζεται δυσπλαστικός σπίλος, που έχει περισσότερο ακανόνιστη μορφή από έναν κανονικό σπίλο. Πρώιμα σημάδια ότι μπορεί να υπάρχει μελάνωμα στο δέρμα προκύπτουν αν παρατηρηθούν μεταβολές σε ένα σπίλο, όπως:

  • ασυμμετρία,
  • ακανόνιστο περίγραμμα,
  • αλλαγές στο χρώμα,
  • αυξανόμενη διάμετρος
  • αλλαγή στην μορφή και την υφή

Οι σπίλοι ποτέ δεν εξελίσσονται σε βασικοκυτταρικό ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.

Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες περιοχές του σώματος όπου αναπτύσσεται καρκίνος δέρματος;

Ο καρκίνος δέρματος εμφανίζεται συνήθως σε περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο επαναλαμβανόμενες φορές για πολλά χρόνια, όπως το πρόσωπο και η μύτη, τα αυτιά, το πίσω μέρος του λαιμού και η γυμνή περιοχή του τριχωτού της κεφαλής. Λιγότερο συχνά, μπορεί να εμφανιστεί σε περιοχές λιγότερο εκτεθειμένες στον ήλιο, όπως η πλάτη, το στήθος ή τα άκρα. Ωστόσο, ο καρκίνος δέρματος μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο δέρμα.

Προγραμματίστε το ραντεβού σας στα IQ SKIN CLINICS

Πώς εντοπίζονται οι καρκινικοί σπίλοι;

Οι σπίλοι είναι σημάδια του δέρματος, λίγο πιο σκούρα από φακίδες, που παραμένουν στο δέρμα όλη τη ζωή του ατόμου. Επειδή στο δέρμα μπορεί να αναπτυχθούν διάφορες καλοήθεις και κακοήθεις βλάβες που μοιάζουν με την περιγραφή ενός σπίλου, απαιτείται μεγάλη προσοχή. Ο αριθμός των σπίλων σε ένα άτομο σχετίζεται περισσότερο με το χρώμα του δέρματος του και την διάρκεια έκθεσης στον ήλιο κατά την παιδική ηλικία. Ο μέσος αριθμός των σπίλων ανά άτομο είναι περίπου 35 στους πληθυσμούς της Βόρειας Ευρώπης.

Τι είναι οι μελανοκυτταρικοί σπίλοι;

Οι μελανοκυτταρικοί σπίλοι (ελιές) είναι συγκεντρώσεις μελανοκυττάρων στο δέρμα που μπορεί να εμφανιστούν κατά τη γέννηση ή να αναπτυχθούν και μετά τη γέννηση μέχρι κάποια χρονική στιγμή της ενήλικης ζωής ενός ατόμου. Το χρώμα τους ποικίλει από μαύρο μέχρι και το χρώμα του δέρματος. Ένας μελανοκυτταρικός σπίλος μπορεί να εξελιχθεί σε μελάνωμα, ιδιαίτερα αν ο σπίλος είναι μεγάλος σε μέγεθος. Ο κίνδυνος ενός συγγενούς (εκ γενετής) μελανοκυτταρικού σπίλου να αναπτυχθεί σε μελάνωμα είναι μεγαλύτερος για παιδιά κάτω των 10 ετών, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 70% όλων των περιπτώσεων.

Χαρτογράφηση Σπίλων-Πρόληψη Για Μελάνωμα | Συνέντευξη Dr. Τζερμιά – ERTFLIX

Πώς γίνεται η διάγνωση για μελάνωμα;

Οι εξειδικευμένοι δερματολόγοι είναι οι πλέον κατάλληλοι για τη διάγνωση μελανώματος. Αρχικά, η διάγνωση του μελανώματος ξεκινά με τον κανόνα ABCDE της εξέτασης, που βασίζεται στα ακόλουθα χαρακτηριστικά ενός σπίλου:

  • Ασυμμετρία στο σχήμα (Αsymmetry)
  • Ακανόνιστο ή ασαφές περίγραμμα (Border)
  • Ανομοιομορφία στο χρώμα (Color)
  • Μεγάλη διάμετρος (Diameter)
  • Μεταβολή σε σχήμα, μέγεθος ή χρώμα με την πάροδο του χρόνου (Evolving)

Εκτός από τον έλεγχο για μελάνωμα με βάση τον κανόνα ABCDE, θα πρέπει να διερευνώνται συμπτώματα που υποδεικνύουν εμφάνιση μελανώματος και μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Πληγή που δεν επουλώνεται
  • Χρωστική ουσία που απλώνεται γύρω από το περίγραμμα του σπίλου
  • Ερυθρότητα ή οίδημα γύρω από τον σπίλο
  • Σπίλος που εμφανίζει φαγούρα, ευαισθησία ή πόνο
  • Αιμορραγία από την επιφάνεια του σπίλου

Επιπλέον, η διάγνωση μπορεί να γίνει με βιοψία μετά από αφαίρεση τμήματος της υπό εξέτασης περιοχής και ιστολογικός έλεγχος στο μικροσκόπιο. Σημαντική εξέταση στη διαδικασία της διάγνωσης για μελάνωμα, βασικοκυτταρικό και ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι η ψηφιακή χαρτογράφηση του δέρματος (ΙQ Body Scanner Mapping), που γίνεται σε όλο το σώμα συνδυαστικά με την, επίσης, ψηφιακή δερματοσκόπηση.

καρκίνος δέρματος, μελάνωμα

Ολόσωμη ψηφιακή χαρτογράφηση σπίλων για την πρόληψη καρκίνου του δέρματος

Πρόκειται για ένα όπλο υψηλής τεχνολογίας στα χέρια των δερματολόγων για την πρόληψη καρκίνου του δέρματος και την έγκαιρη ανίχνευση ύποπτων σπίλων. Θεωρείται η πλέον αξιόπιστη μέθοδος διάγνωσης καρκίνου του δέρματος, καθώς η αυτοματοποιημένη διαδικασία της ελαχιστοποιεί την πιθανότητα ανθρώπινου λάθους.

Η αυτοματοποιημένη ολόσωμη χαρτογράφηση δέρματος IQ Body Scanner Mapping ανιχνεύει όλους τους νεοεμφανιζόμενους σπίλους και εντοπίζει με ακρίβεια οποιαδήποτε μεταβολή σε υπάρχοντες σπίλους από εξέταση σε εξέταση αξιολογώντας τον βαθμό επικινδυνότητάς τους.

Η χαρτογράφηση δέρματος, σε συνδυασμό με την ψηφιακή δερματοσκόπηση, είναι ιδιαίτερα σημαντική εξέταση για όλους και πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο. Ωστόσο, άτομα που έχουν πολλούς σπίλους, ανοιχτόχρωμο δέρμα με ευαισθησία σε εγκαύματα από τον ήλιο, ιστορικό δερματικού καρκίνου ή άλλα χαρακτηριστικά που τα κατατάσσει σε ομάδες υψηλού κινδύνου, πρέπει να επαναλαμβάνουν την εξέταση κάθε 6 μήνες.

Ποια είναι η σταδιοποίηση για τον καρκίνο του δέρματος;

Δεν υπάρχει συγκεκριμένο σύστημα σταδιοποίησης για το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα. Εάν ο όγκος είναι μεγαλύτερος από 2 cm, είναι πιθανώς πιο σοβαρής μορφής. Τα βασικοκυτταρικά καρκινώματα σε αυτιά, μύτη και βλέφαρα μπορεί να προκαλούν μεγαλύτερη ανησυχία, ανεξάρτητα από το μέγεθος.

Υπάρχει ένα σύστημα σταδιοποίησης για ακανθοκυτταρικά καρκινώματα. Οι μεγάλοι όγκοι που είναι παχύτεροι από 2 mm, εισβάλλουν στις νευρικές δομές του δέρματος και έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που φαίνονται μικροσκοπικά και τα οποία προκαλούν μεγαλύτερη ανησυχία.

Πώς θεραπεύεται ο καρκίνος δέρματος;

Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από τη θέση και το μέγεθος του καρκίνου, τα μικροσκοπικά χαρακτηριστικά του και την συνολική υγεία του ασθενούς.

  • Τοπική θεραπεία: Στην περίπτωση επιφανειακών βασικοκυτταρικών καρκινωμάτων, χρησιμοποιούνται κρέμες και διαλύματα, για την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού, προκαλώντας την παραγωγή ιντερφερόνης που προσβάλλει τον καρκίνο. Κάποιοι ασθενείς δεν εμφανίζουν παρενέργειες, μερικοί όμως μπορεί να έχουν ερυθρότητα, φλεγμονή και ερεθισμό.
  • Καυτηριασμός και απόξεση: θεωρείται γρήγορη, εύκολη και σχετικά φθηνή θεραπεία. Τα μειονεκτήματα είναι ότι αφήνει ουλή και έχει υψηλό ποσοστό επανεμφάνισης του καρκίνου.
  • Χειρουργική αφαίρεση: Σε μικρές βλάβες εφαρμόζονται ράμματα. Σε μεγάλους όγκους, απαιτούνται δερματικά μοσχεύματα. Χρειάζεται πολύμεγάλη προσοχή για να αφαιρεθεί ολόκληρος ο όγκος με επιτυχία.
  • Ακτινοθεραπεία: κατάλληλη για εκείνους που δεν μπορούν να κάνουν οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση. Μειονέκτημα της θεραπείας είναι ότι δεν υπάρχει βεβαιότητα ότι ο όγκος έχει εξαφανιστεί επιτυχώς. Επίσης, οι ουλές που δημιουργούνται από την ακτινοβολία επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου. Γι αυτό και εφαρμόζεται συνήθως σε ηλικιωμένους ασθενείς.
  • Άλλοι τύποι θεραπειών: κρυοθεραπεία ή κρυοχειρουργική όπου ο καρκινικός ιστός καταστρέφεται με τη βοήθεια υγρού αζώτου. Επίσης, χρησιμοποιείται φωτοδυναμική θεραπεία (PDT), χειρουργική επέμβαση με LASER για την εξάχνωση του ανώτερου στρώματος του δέρματος και την καταστροφή των βλαβών.

Προστατεύετε το δέρμα σας από τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου

Το μαύρισμα του δέρματος μετά από έκθεση στον ήλιο, είναι σημάδι ότι κάποια βλάβη έχει προκληθεί. Επειδή ο χρόνος επώασης για τον καρκίνο του δέρματος και τη φωτογήρανση είναι αρκετά μεγάλος (5 έως 15 έτη), είναι δύσκολο να πειστούν κάποιοι για το κακό που τους κάνει η συνεχής και υπερβολική έκθεση στον ήλιο.

Πέρα από το να ακολουθείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, είναι σημαντικό να περιορίζετε την έκθεση στον ήλιο όσο είναι λογικά δυνατό. Η ισορροπημένη διατροφή και η άσκηση βελτιώνουν την ικανότητα του σώματος να καταπολεμά τις βλάβες των ελεύθερων ριζών και να θεραπεύει.