Σπίλοι (ελιές) στα παιδιά

Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικό αριθμό σπίλων (ελιών) στο δέρμα του από τους άλλους. Μεγαλύτερος αριθμός σπίλων παρατηρείται, συνήθως, σε ανθρώπους που έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα, σε όσους εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο ή παθαίνουν εύκολα εγκαύματα, αλλά και σε εκείνους με οικογενειακό ιστορικό πολλών σπίλων στο δέρμα. Σχετικά με τους σπίλους στα παιδιά, στην προσχολική ηλικία, κατά μέσο όρο εμφανίζονται στο δέρμα 3-5 σπίλοι, ενώ  στην εφηβεία φθάνουν τους 20-30. Σχεδόν όλοι οι σπίλοι εμφανίζονται μέχρι την τρίτη δεκαετία της ζωής ενός ατόμου, ενώ μετά την ηλικία των 40 εμφανίζονται σε μικρότερο αριθμό.

Διαχωρισμός των επίκτητων σπίλων

  • Συνδεσμικός σπίλος: επίπεδος, χρώματος ανοιχτού καφέ ή μαύρου.
  • Μικτός σπίλος: εξέχει ελαφρά κι έχει λεία ή τραχιά επιφάνεια.
  • Ενδοδερμικός σπίλος: σαρκώδεις βλατίδες σχήματος θόλου ή με μίσχο.

Γενικά, οι επίκτητοι σπίλοι έχουν καλή συμμετρία, σωστό καθορισμένο περίγραμμα, ομοιόμορφο καφέ χρώμα, διάμετρο το πολύ 6 mm και δεν αλλάζουν γρήγορα σε σχήμα αλλά ούτε σε μέγεθος. Διατηρούν δηλαδή σταθερά τα χαρακτηριστικά τους, με βάση τον Κανόνα ABCDE, που προκύπτει από τις αγγλικές λέξεις:

  • Αsymmetry – ασυμμετρία
  • Βorder – άκρα
  • Colour – χρώμα
  • Diameter – διάμετρος
  • Evolution – εξέλιξη

Τα χαρακτηριστικά αυτά διαφοροποιούν τους σπίλους από το μελάνωμα (κακοήθεια) και τους άτυπους σπίλους. Η διάγνωση των επίκτητων σπίλων είναι απλή διαδικασία και σπάνια χρειάζονται θεραπεία, παρόλο που μπορεί να αφαιρεθούν για αισθητικούς ή λειτουργικούς λόγους (για παράδειγμα για αποφυγή τραυματισμού λόγω τριβής).

Σχετικά με το μελάνωμα, η εμφάνισή του είναι πιθανότερη κατά την εφηβεία, αλλά συμβαίνει πολύ σπάνια. Αν ένας σπίλος παρουσιάζει ασυνήθιστη μορφή πρέπει να παρακολουθείται κλινικά και να αφαιρείται πιο έγκαιρα στους ενήλικες. Καθώς η συνέπεια του μελανώματος στα παιδιά είναι περίπου 1/1.000.000, ο δερματολόγος θα πρέπει να παρακολουθεί την εξέλιξη της βλάβης με την Αυτόματη Ολόσωμη Χαρτογράφηση Σπίλων. Όταν ένας σπίλος αφαιρείται για οποιοδήποτε λόγο, θα πρέπει να γίνεται πλήρης εκτομή του ώστε να αποφεύγεται η πιθανότητα μελανώματος και να αποστέλλεται για βιοψία.

Σπίλοι(ελιές)-Πρόληψη Δερματικού Καρκίνου

 

Παραλλαγές μελανοκυτταρικών σπίλων

  • Κυανός σπίλος: μοιάζει με κηλίδα ή βλατίδα σε σκούρο μπλε ή μαύρο χρώμα και μπορεί να είναι συγγενής ή επίκτητος. Έχει τη μορφή τατουάζ γραφίτη και συνήθως άσχημη εμφάνιση. Παραμένει σταθερός και αν αφαιρεθεί, θα πρέπει να γίνει με τη μέθοδο της βαθιάς διάτρησης ή της ελλειπτικής εκτομής, αφού με την μέθοδο της κατ’ εφαπτομένης αφαίρεσης δεν μπορεί να προσεγγιστεί το βαθύτερο τμήμα του.
  • Σπίλος Halo: εμφανίζεται μόνος του ή με σημάδια λεύκης. Γύρω από τον σπίλο παρατηρείται δαχτυλίδι υπομελάγχρωσης ή αποχρωματισμός του δέρματος. Κάποιος μπορεί να έχει πολλούς σπίλους Halo. Ίσως να αποτελεί μια ανοσολογική απόκριση σε έναν μελανοκυτταρικό σπίλο, που με τον καιρό θα απορροφηθεί αργά και το δέρμα θα αποκτήσει και πάλι φυσιολογική χρώση. Αν και οι σπίλοι Halo θεωρούνται συνήθεις και καλοήθεις στην παιδική ηλικία, στους ενήλικες υπάρχει το ενδεχόμενο υποτροπής τους ή μελανώματος.
  • Σπίλος του τριχωτού της κεφαλής: έχει στην περιφέρεια ένα χαρακτηριστικό στεφάνι υπερμελάγχρωσης και συνήθως το σχήμα του μοιάζει με έκλειψη. Έχει σχετικά μεγάλο μέγεθος και  ανομοιομορφία σε χρώμα. Το γεγονός αυτό προκαλεί ανησυχία στους γονείς όταν τον ανακαλύπτουν στο κεφάλι του παιδιού τους. Τέτοιου είδους σπίλοι θεωρούνται ακίνδυνοι και καλύτερα να μην “ενοχλούνται”.
  • Σπίλος του Spitz: είναι μία βλατίδα μεγέθους 5-10mm, ακίνδυνη, ερυθρού χρώματος, με σαφή όρια και θολωτό σχήμα. Μπορεί, ωστόσο, να έχει πιο άσχημη εμφάνιση σκούρου χρώματος, με κηλίδες ή ακανθωτά σημεία, που δύσκολα ξεχωρίζει από τη μορφή ενός κακοήθους μελανώματος. Για τον λόγο αυτό, μετά την κλινική διάγνωση ο σπίλος διατηρείται ως έχει και πρέπει να παρακολουθείται. Προτού αφαιρεθεί θα πρέπει να καθοριστεί σαφώς ότι πρόκειται για σπίλο του Spitz, ειδικά στην περίπτωση ενός παιδιού, καθώς ο συγκεκριμένος τύπος μπορεί να θεωρηθεί λανθασμένα ότι πρόκειται για κακοήθες μελάνωμα, προκαλώντας ανησυχία και χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεσή του. Στην περίπτωση της αφαίρεσης, θα πρέπει να απομακρύνεται πλήρως από το δέρμα ώστε να μην υπάρξει μελλοντικά λανθασμένη διάγνωση αν τυχόν επανεμφανιστεί.
  • Άτυπος ή δυσπλαστικός σπίλος: συνήθως εμφανίζεται στον κορμό, κυρίως στην πλάτη. Κλινικά συγκεντρώνει κάποια ή όλα τα χαρακτηριστικά του Κανόνα ABCDE για την αξιολόγηση του μελανώματος: ασυμμετρία, ανομοιομορφία στο χρώμα, ακανόνιστα άκρα, διάμετρο (> 6 mm) περίπου ίση με τη γόμα ενός μολυβιού και μεγέθυνση. Σπίλοι τέτοιου τύπου θα πρέπει να αφαιρούνται αν υπάρχει η παραμικρή υποψία ότι πρόκειται για μελάνωμα. Ο εξειδικευμένος δερματολόγος εξετάζει συγκεκριμένα ιστολογικά ευρήματα για να κατηγοριοποιήσει έναν σπίλο ως άτυπο, με ατυπία ήπια, μέτρια ή βαριά.
  • Μελάνωμα: είναι πολύ σπάνιο στα παιδιά, εκτός κι αν πρόκειται για συγγενείς σπίλους μεγάλου μεγέθους. Αν υπάρχει κάποια πιθανότητα να εμφανιστεί, αυτή είναι σε άτομα που βρίσκονται στη μέση της εφηβείας τους ή προς το τέλος της. Το μελάνωμα εμφανίζεται κυρίως σε ανοιχτόχρωμο δέρμα, σε δέρμα που κατά το παρελθόν έχει πάθει εγκαύματα από τον ήλιο, όταν υπάρχουν στο δέρμα δυσπλαστικοί σπίλοι, αλλά και όταν υφίσταται οικογενειακό ιστορικό μελανώματος σε κάποιον συγγενή πρώτου βαθμού. Από κλινική άποψη, δύσκολα διαχωρίζεται το μελάνωμα από έναν δυσπλαστικό σπίλο, καθώς μπορεί να αναπτυχθεί μέσα σε έναν σπίλο ή σε υγιές δέρμα. Για τον λόγο αυτό, ένας ύποπτος σπίλος πρέπει να ελέγχεται τακτικά με τις κατάλληλες εξετάσεις από εξειδικευμένο δερματολόγο.
Προγραμματίστε έγκαιρα ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΟΛΟΣΩΜΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΠΙΛΩΝ

 

Σημαντικά σημεία που πρέπει να γνωρίζετε για τους σπίλους

Αν κάποιος έχει στο σώμα του πολλούς άτυπους σπίλους, με οικογενειακό ιστορικό άτυπων σπίλων ή μελανώματος, κινδυνεύει πολύ να αναπτύξει μελάνωμα. Αν εμφανίσει έναν μόνο ασυνήθιστο σπίλο και δεν έχει οικογενειακό ιστορικό άτυπων σπίλων ή μελανώματος, τότε πιθανώς να αντιμετωπίζει λίγο μεγαλύτερο κίνδυνο συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό. Οι δύο αυτές περιπτώσεις αφορούν τα δύο άκρα για την εμφάνιση μελανώματος.

Υπάρχουν βέβαια και άλλες περιπτώσεις που δεν είναι αρκετά σαφείς. Γενικά, σε οποιαδήποτε περίπτωση άτυπων σπίλων θα πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε αυτόματη ολόσωμη χαρτογράφηση σπίλων και ανάλογα με τα αποτελέσματα αξιολόγησης να επαναλαμβάνεται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο με σκοπό την παρακολούθηση της εξέλιξης των σπίλων και βλαβών του δέρματος. Επίσης, όλα τα άτομα με άτυπους σπίλους θα πρέπει να μάθουν να παρατηρούν προσεκτικά το δέρμα τους για ύποπτα σημάδια, όπως και να μην εκτίθενται στον ήλιο.

Σε ποσοστό 1%, τα νήπια έχουν στο δέρμα τους συγγενείς σπίλους, οι οποίοι εμφανίζονται είτε κατά τη γέννηση είτε τους πρώτους μήνες της ζωής τους. Οι περισσότεροι σπίλοι έχουν μικρό μέγεθος, το πολύ 1,5 mm ή μέτριο μέγεθος, το πολύ 20 mm. Οι περισσότεροι μικροί και μέτριοι συγγενείς σπίλοι δεν πληρούν τον κανόνα συμμετρίας, χρώματος και σχήματος, αλλά είναι συνήθως ακίνδυνοι και αξιολογούνται σαν «καλοί σπίλοι/κακοί σπίλοι». Ωστόσο, στους ενήλικες ο κίνδυνος να εξελιχθούν σε κακοήθεις είναι λίγο μεγαλύτερος σε σχέση με τους τυπικούς επίκτητους σπίλους, και αυτό εξαρτάται από την αύξηση του αριθμού των μελανοκυττάρων. Στην περίπτωση αυτή, δεν προτείνεται η αφαίρεση των σπίλων, αν και κάποιες φορές μπορεί να απαιτείται λόγω αισθητικής δυσμορφίας.

Οι συγγενείς σπίλοι που είναι μεγαλύτεροι από 20 cm εμφανίζονται σε 1 ανάμεσα σε 20.000 νεογνά, ενώ οι γιγάντιοι συγγενείς σπίλοι εμφανίζονται σε πολύ λιγότερα νεογνά. Οι σπίλοι αυτοί έχουν ανομοιόμορφο χρώμα, έντονη τριχοφυΐα και τραχιά επιφάνεια. Επιπλέον, μπορεί να εμφανίζουν οζίδια και εξέλκωση, που είναι βλάβες με μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης κακοήθειας. Αντίθετα, οι μικροί συγγενείς σπίλοι μπορεί να εξελιχθούν σε μελάνωμα τα πρώτα χρόνια της ζωής του ατόμου. Επίσης, οι βλάβες μπορεί να συσχετίζονται με τη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος, με μια πάθηση που ονομάζεται νευροδερματική μελάνωση. Αυτή συμβαίνει κυρίως όταν ο σπίλος εμφανίζεται στο τριχωτό της κεφαλής, στο λαιμό ή την πλάτη. Δεν είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει επιπλοκές, αλλά μπορεί να προκαλέσει νευρολογική επιδείνωση, επιληπτικές κρίσεις ή μελάνωμα.

Η θεραπεία των συγγενών σπίλων μεγάλου και γιγάντιου μεγέθους θεωρείται δύσκολη. Το να αφαιρεθεί το μεγαλύτερο δυνατό μέρος ενός σπίλου είναι κάτι επιθυμητό, όμως η δημιουργία ουλής και αντιαισθητικού αποτελέσματος είναι σχεδόν ανέφικτο. Ωστόσο, ακόμα και όταν αφαιρεθεί μπορεί να δημιουργηθεί μελάνωμα στους εσωτερικούς ιστούς ή στο κεντρικό νευρικό σύστημα, που σημαίνει ότι ο κίνδυνος εμφάνισης μελανώματος δεν είναι 100% δυνατός. Όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό θα πρέπει να συμβουλεύονται και να εξετάζουν τα παιδιά τους σε έμπειρο δερματολόγο, με διαρκή παρακολούθηση της εξέλιξης των σπίλων τους.

Αυτόματη Ολόσωμη Χαρτογράφηση Σπίλων

Αποτελεί την αρτιότερη προληπτική εξέταση και την πλέον έγκυρη μέθοδο για την διάγνωση μελανώματος και άλλου καρκίνου του δέρματος. Βασίζεται σε προηγμένη ιατρική τεχνολογία και σύστημα τεχνητής νοημοσύνης. Η εξέταση γίνεται τελείως αυτοματοποιημένα με ειδική συσκευή με την οποία ανιχνεύεται στο δέρμα και η παραμικρή βλάβη. Κατά την εξέταση καταγράφονται όλοι οι νεοεμφανιζόμενοι σπίλοι αλλά και οι μεταβολές που έχουν προκύψει σε υπάρχοντες σπίλους στο δέρμα. Με αυτό τον τρόπο, υποδεικνύονται στον δερματολόγο τα σημεία που πρέπει να επιστήσει περισσότερο την προσοχή του για την συγκεκριμένη διάγνωση. Η αυτόματη ολόσωμη χαρτογράφηση σπίλων γίνεται συνδυαστικά με λεπτομερή δερματοσκόπηση. Τα αποτελέσματα αξιολογούνται από τον δερματολόγο, ο οποίος διατυπώνει την διάγνωση με απόλυτη βεβαιότητα και καθορίζει την κατάλληλη θεραπεία. Η προληπτική εξέταση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μία ή δύο φορές τον χρόνο αν πρόκειται για περίπτωση ατόμου που ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου.

Έγκαιρη Διάγνωση και Αξιολόγηση των Σπίλων

Κατά την εξέταση, παρατηρούνται τα εξής χαρακτηριστικά:

  •  Αλλαγή στο χρώµα των σπίλων
  •  Αύξηση ή μείωση μεγέθους των σπίλων
  •  Εμφάνιση ερυθρότητας, λευκών κηλίδων, οιδήματος στο δέρµα γύρω από έναν σπίλο
  •  Κνησμός, βλάβη, τραύμα
  •  Σπίλοι που αιµορραγούν
  •  Εμφάνιση νέων σπίλων

Τέλος, αυτό που πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς είναι πως εκτός από την απαραίτητη προληπτική εξέταση για τους σπίλους, που πρέπει να κάνουν στα παιδιά τους, θα πρέπει να τα μάθουν να προστατεύουν το δέρμα τους από τον ήλιο και να ακούνε τις συμβουλές του δερματολόγου.

Προγραμματίστε έγκαιρα ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΟΛΟΣΩΜΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΠΙΛΩΝ